Στις μεγάλες πυρκαγιές που καίνε κάθε καλοκαίρι την Αττική και την υπόλοιπη χώρα, οι έρευνες για τα αίτια συνήθως ξεκινούν με τον ύποπτο κλασικό συνδυασμό: ξηρασία, άνεμοι, πευκοδάση.

Πίσω όμως από το φυσικό τοπίο και τις «ασύμμετρες απειλές», βρίσκεται συχνά ένας πιο τεχνικός – και προβλέψιμος – ένοχος: τα ηλεκτροφόρα καλώδια.

Οι πρόσφατες πυρκαγιές στον Άγιο Δημήτριο Κορωπίου, σε Πικέρμι – Σπάτα και στο Θυμάρι του Δήμου Σαρωνικού, ενίσχυσαν, δυστυχώς, την άποψη αυτή.

Η πρόκληση πυρκαγιών από το δίκτυο μεταφοράς ή διανομής ηλεκτρικής ενέργειας είναι ένα τεκμηριωμένο φαινόμενο διεθνώς.

Τα ηλεκτρικά τόξα, οι σπινθήρες από φθαρμένες γραμμές, η πτώση καλωδίων ή η επαφή τους με βλάστηση μπορούν να μετατρέψουν ένα ξερό χόρτο σε εστία καταστροφής μέσα σε δευτερόλεπτα.

Σε περιοχές με πυκνή δόμηση και δάση όπως η Αττική, το μείγμα είναι εκρηκτικό.

Φωτιές με κοινό παρονομαστή

Στην πυρκαγιά της Σταμάτας και της Ροδόπολης, τον Ιούλιο του 2021, οι πρώτες αναφορές ανέφεραν σπινθήρες από καλώδιο μέσης τάσης. Σύμφωνα με την Πυροσβεστική, η πυρκαγιά ξεκίνησε πιθανόν όταν κλαδί δέντρου ακούμπησε ηλεκτροφόρο αγωγό του ΔΕΔΔΗΕ. Το αποτέλεσμα: καμένα σπίτια, καταστροφή περιουσιών και οργή των κατοίκων, οι οποίοι προχώρησαν σε μηνύσεις κατά του διαχειριστή του δικτύου.

Ανάλογες υπόνοιες διατυπώθηκαν και στην πυρκαγιά της Πεντέλης και του Γέρακα το 2022, όπου διερευνήθηκε ενδεχόμενο εμπλοκής γραμμών ηλεκτρισμού, χωρίς όμως επίσημη επιβεβαίωση.

Στο Κορωπί, το 2020, κάτοικοι έκαναν λόγο για πτώση καλωδίου σε ξερά χόρτα – ένα σενάριο που μοιάζει δυστυχώς προβλέψιμο.

Ακόμη και στη μεγάλη φωτιά της Βαρυμπόμπης τον Αύγουστο του 2021, φήμες ήθελαν τη φωτιά να ξεκινά από τόξο γραμμής υψηλής τάσης του ΑΔΜΗΕ. Το τελικό πόρισμα δεν το επιβεβαίωσε, αλλά δεν το απέκλεισε κιόλας.

Όταν το ρεύμα συναντά την αμέλεια

Ο ΔΕΔΔΗΕ – ως διαχειριστής του δικτύου διανομής – φέρει την ευθύνη για τη συντήρηση των γραμμών και την αποψίλωση της βλάστησης γύρω από αυτές.

Η νομοθεσία προβλέπει ρητά ότι πρέπει να τηρούνται ζώνες ασφαλείας, να κόβονται τα επικίνδυνα κλαδιά, να ελέγχεται ο εξοπλισμός. Κι όμως, κάθε χρόνο η πραγματικότητα μοιάζει να διαψεύδει τις υποχρεώσεις.

Ο συνδυασμός γήρανσης του δικτύου, έλλειψης καθαρισμών και καιρικών συνθηκών δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για την έναρξη πυρκαγιάς.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντίστοιχες υποθέσεις έχουν οδηγήσει σε πολυεκατομμυριακές αποζημιώσεις και ποινικές ευθύνες για εταιρείες όπως η PG&E.

Στην Ελλάδα, αντίστοιχες αγωγές και μηνύσεις εκκρεμούν, αλλά τα αντανακλαστικά παραμένουν αργά.

Από την πρόληψη στην αποζημίωση

Οι φωτιές που ξεκινούν από ηλεκτροφόρα σύρματα δεν είναι αναπόφευκτες – είναι αποτρέψιμες.

Η τεχνολογία υπάρχει: αισθητήρες τάσης, υπόγειες καλωδιώσεις, απομόνωση γραμμών σε κρίσιμες ώρες.

Αυτό που λείπει, όπως καταγγέλλουν πολλές φορές οι τοπικές αρχές και οι κάτοικοι, είναι η συστηματική προληπτική συντήρηση και η λογοδοσία.

Η συζήτηση για την πρόληψη των πυρκαγιών δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο σε δασοκομικές ή επιχειρησιακές πλευρές. Πρέπει να επεκτείνεται και στις υποδομές, και σε αυτούς που τις διαχειρίζονται.

Γιατί όταν τα σύρματα σπινθηρίζουν πάνω από ξερά πεύκα, η καταστροφή δεν είναι θέμα τύχης. Είναι θέμα χρόνου.

      Ακολουθήστε μας και στο twitter!     

• Facebook