Το πρωινό της Δευτέρας 28ης Οκτωβρίου 1940, το Κορωπί, όπως και κάθε γωνιά των Μεσογείων, βίωσε στιγμές πρωτόγνωρες.

Στα χωριά της περιοχής μπορεί να μην υπήρχαν σειρήνες όπως στην Αθήνα, όμως οι καμπάνες των εκκλησιών αντήχησαν παντού, προαναγγέλλοντας το μεγάλο γεγονός: «Πόλεμος!».

Οι σκληροτράχηλοι Αρβανίτες κάτοικοι των Μεσογείων γνώριζαν καλά τι σήμαινε πόλεμος.

Μόλις 18 χρόνια πριν, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος – ο «Μεγάλος Πόλεμος», όπως τον έλεγαν τότε – είχε αφήσει βαθιές πληγές.

Στην περιοχή είχαν εγκατασταθεί και πολλοί Μικρασιάτες πρόσφυγες, που μετέφεραν τις δικές τους εμπειρίες πολέμου.

Κάποιος θα περίμενε εκείνο το πρωινό σκυθρωπά πρόσωπα, γυναίκες να κλαίνε, παιδιά να σταματούν το παιχνίδι. Όμως συνέβη το αντίθετο.

Στο Κορωπί, στην Παιανία, στο Μαρκόπουλο, στα Σπάτα, στην Κερατέα και σε όλα τα Μεσογείτικα χωριά, ο κόσμος ξέσπασε σε ζητωκραυγές και πανηγυρισμούς, σαν να είχε ήδη κερδηθεί ο πόλεμος. Αν οι Ιταλοί είχαν στείλει παρατηρητές, η Ρώμη θα είχε σοκαριστεί.

Το notioanatolika.gr είχε ζητήσει το 2018, από τον αείμνηστο κορυφαίο λαογράφο, συγγραφέα και εικαστικό των Μεσογείων, Γιάννη Πρόφη, να συλλέξει πληροφορίες και να αποτυπώσει το πρωινό εκείνο στο Κορωπί.

Ο Πρόφης είχε αφιερώσει τη ζωή του στη μνήμη και τις μαρτυρίες των κατοίκων, καταγράφοντας εικόνες, συναισθήματα και γεγονότα με μοναδικό τρόπο.

Το κείμενό του δίνει ανάγλυφα την ατμόσφαιρα των πρώτων ωρών μετά την κήρυξη του πολέμου:

Πρωινό της 28ης Οκτωβρίου 1940

Ανάστατη όλη η Ελλάδα. Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν εκκωφαντικά. Ο κόσμος βγαίνει στους δρόμους για να μάθει τι συμβαίνει. Μαθαίνει ότι η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο και η κυβέρνηση Μεταξά απαντά πανηγυρικά με ΟΧΙ, κηρύσσοντας κι αυτή τον πόλεμο. Ακολουθεί επιστράτευση.

Η αρχική μουδιάστικη σιωπή διαδέχεται μια έκρηξη οργής και αποφασιστικότητας: «ΟΧΙ! Δεν θα περάσετε!», «Θα σας νικήσουμε, φασίστες!», «Θα σας πετάξουμε στη θάλασσα!». Από τη μια άκρη της Ελλάδας στην άλλη, η ιαχή «Ζήτω η λευτεριά, Κάτω ο φασισμός!» δονεί τον αέρα.

Δύο Κορωπιώτες θυμούνται, όπως τους κατέγραψε ο Γιάννης Πρόφης

Ευάγγελος Αθ. Παπαμιχάλης («Γκελο-Γκάτσης»), 88 ετών (Το 2018)
«Ήμουν 10 χρονών και πήγαινα στην 4η δημοτικού. Όταν χτύπησε το κουδούνι, ο δάσκαλος μας ανακοίνωσε ότι σήμερα δεν θα γινόταν μάθημα – είχαμε πόλεμο με την Ιταλία. Αντί να πάμε στα σπίτια μας, περπατούσαμε στους δρόμους και βλέπαμε τον κόσμο: οι μεγαλύτεροι ανήσυχοι, οι νέοι όμως γεμάτοι θάρρος. Γελούσαν, τραγουδούσαν και ετοιμάζονταν για το μέτωπο στα σύνορα της Αλβανίας. Οι Κορωπιώτες που είχαν άλογα και μουλάρια τα παρέδιδαν στο στρατό, ενώ οι ίδιοι πήγαιναν στο Ρουφ για να παρουσιαστούν στην επιστράτευση. Θυμάμαι φορτηγά γεμάτα παλληκάρια να τραγουδούν και να χαιρετούν, γεμάτοι χαρά.»

Δημοσθένης Βασιλείου (Παπακωνσταντίνου), 89 ετών (Το 2018)
«Ήμουν 11 χρονών και εκείνη την ημέρα δεν πήγα σχολείο, γιατί βοήθαγα τον πατέρα μου στο χωράφι μας. Περί τις 8 είδαμε αεροπλάνα πάνω από το Μαυροβούνι και ακούσαμε κρότους: τα ιταλικά κανόνια στον Πειραιά. Ο κόσμος βγήκε στις αυλόπορτες, συζητούσε, φώναζε, αλλά κανείς δεν φαινόταν φοβισμένος. Τα νέα παιδιά έφευγαν για τα σύνορα με χαρά, τραγουδώντας, παρέες παρέες, εθελοντικά.»

Η αξία της καταγραφής του Γιάννη Πρόφη

Σήμερα, οι πλείστοι όσων βίωσαν εκείνα τα γεγονότα ως παιδιά ή μικροί μαθητές, δεν είναι στη ζωή.

Κάποιες λεπτομέρειες μπορεί να αγνοούνται ή να αναπαριστώνται με λάθος σειρά, αλλά αυτό δεν μειώνει την αξία των διηγήσεων.

Όπως τόνιζε ο Γιάννης Πρόφης, η δύναμη αυτών των μαρτυριών βρίσκεται στην ατμόσφαιρα που περιγράφουν, στα συναισθήματα των ανθρώπων και στις εικόνες που κατέγραψαν ανεξίτηλα στη μνήμη τους.

Η 28η Οκτωβρίου 1940 στα Μεσογείτικα χωριά δεν ήταν απλώς μια ιστορική μέρα – ήταν μια ζωντανή εμπειρία, ένα συλλογικό «ΟΧΙ» που ο αείμνηστος Πρόφης κράτησε για τις επόμενες γενιές, ώστε να θυμόμαστε όχι μόνο τα γεγονότα, αλλά και το πνεύμα των ανθρώπων που τα έζησαν.

      Ακολουθήστε μας και στο twitter!     

• Facebook