Αν και τόσα ακούγονται για την Κρήτη με αφορμή τα πρόσφατα φονικά στα Βορίζια Ηρακλείου, επίκεντρο της εγκληματικής δραστηριότητας στην Ελλάδα παραμένει η Αττική, με την Αθήνα να λειτουργεί ως κόμβος συνάντησης πολυεθνικών μαφιόζικων δικτύων.

Από ελληνικά κυκλώματα μέχρι οργανωμένες ομάδες τουρκικής, αλβανικής ή ρωσικής προέλευσης, το λεκανοπέδιο αναδεικνύεται σε πεδίο συνύπαρξης και συχνά σύγκρουσης για τον έλεγχο παράνομων αγορών, χρηματικών ροών και διαδρομών διακίνησης ανθρώπων και εμπορευμάτων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία πίνακα, στο πλαίσιο έρευνας της Global Initiative Against Transnational Organized Crime, τουλάχιστον επτά διαφορετικές μαφιόζικες δομές δρουν σήμερα στο ελληνικό έδαφος, με κοινό χαρακτηριστικό την έντονη παρουσία τους στην Αττική.

Ο πίνακας αναφέρει ρητά την Αθήνα ως περιοχή δράσης για τουρκικά, αλβανικά, κουρδικά και πακιστανικά κυκλώματα, ενώ η ελληνική και η ρωσική μαφία δραστηριοποιούνται «πανελλαδικά σε αστικά κέντρα» — δηλαδή κατ’ ουσίαν, και στο μεγαλύτερο μητροπολιτικό κέντρο της χώρας.

Το ελληνικό δίκτυο: ενδημική βία και εσωτερικές εκκαθαρίσεις

Η λεγόμενη ελληνική μαφία, όπως καταγράφεται, κινείται σε πολλαπλά επίπεδα: εμπόριο όπλων και ναρκωτικών, ληστείες, εκβιασμοί, ανθρωποκτονίες, ακόμη και διακίνηση ανθρώπων.

Η δράση της δεν περιορίζεται στην παραδοσιακή «νύχτα». Έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά δικτύου με επιχειρηματικές προεκτάσεις, που διεισδύει σε τομείς όπως η ασφάλεια, τα «προστατευόμενα» καταστήματα και η παράνομη αγορά εργασίας.

Η Ανατολική Αττική, με το μίγμα πυκνής κατοίκησης, εκτεταμένων οδικών αρτηριών και ημι-αστικών περιοχών με περιορισμένο αστυνομικό έλεγχο, λειτουργεί συχνά ως «ουδέτερη ζώνη» για τις ελληνικές ομάδες.

Εκεί μετακινούνται ή «φιλοξενούνται» πρόσωπα-ενδιάμεσοι, αποθήκες οπλισμού και παρανόμων αγαθών, ή συνεργατικά σημεία με άλλες εθνικότητες.

Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετές υποθέσεις μεγάλων εκτελέσεων της τελευταίας δεκαετίας έχουν συνδεθεί με μετακινήσεις θυμάτων ή δραστών από και προς περιοχές όπως το Μαρκόπουλο, τα Σπάτα, το Πικέρμι ή τα Μεσόγεια.

Η ρωσική οργάνωση: διαφθορά και «επιχειρηματική» επιρροή

Η ρωσική οργανωμένη εγκληματικότητα, σύμφωνα με τον πίνακα, εξειδικεύεται στη «διαφθορά κρατικών λειτουργών» και στο «λαθρεμπόριο εμπορευμάτων». Το μοντέλο δράσης της διαφέρει: λιγότερη εμφανής βία, περισσότερη διείσδυση σε διοικητικούς και οικονομικούς μηχανισμούς.

Στην Αττική, αυτό μεταφράζεται σε επενδύσεις σε ακίνητα, logistics και εμπορικές εισαγωγές, όπου η νομιμότητα συχνά λειτουργεί ως βιτρίνα για τη νομιμοποίηση εσόδων.

Οι διασυνδέσεις με εταιρικά σχήματα και η αξιοποίηση μεσαζόντων σε περιοχές εκτός κέντρου —ιδίως κοντά σε βιομηχανικές ζώνες ή λιμάνια— δημιουργούν ένα πλέγμα που δύσκολα ανιχνεύεται.

Η Ανατολική Αττική, με την εγγύτητά της στο αεροδρόμιο και τη γειτνίαση με εμπορευματικά ρεύματα προς το Λαύριο και τη Ραφήνα, προσφέρει πρόσφορο έδαφος για τέτοιες δραστηριότητες: αποθήκες, μεταφορικές εταιρείες, logistics parks και εγκαταστάσεις «χαμηλής ορατότητας» που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μεταφορά και αποθήκευση εμπορευμάτων υψηλής αξίας ή παράνομων φορτίων.

Οι ξένες μαφίες: δίκτυα διακίνησης και «υποδομές» στην Αττική

Ο πίνακας δείχνει πως η τουρκική, η αλβανική, η κουρδική και η πακιστανική μαφία έχουν άμεση παρουσία στην Αττική.

• Οι τουρκικές ομάδες συνδυάζουν όπλα, ναρκωτικά, επενδύσεις και ξέπλυμα χρήματος, εκμεταλλευόμενες γεωγραφικά τη σύνδεση Αιγαίου–Αθήνας.

• Οι αλβανικές δραστηριοποιούνται πιο επιθετικά, σε εμπόριο ναρκωτικών, εκβιασμούς και ανθρωποκτονίες, συχνά με τάση συνεργασίας ή σύγκρουσης με ελληνικά κυκλώματα.

• Οι κουρδικές και πακιστανικές οργανώσεις επικεντρώνονται περισσότερο σε διακίνηση ανθρώπων και παράνομων ουσιών, αξιοποιώντας κοινότητες μεταναστών ως δίκτυα μεταφοράς και διασποράς.

Η συνύπαρξη όλων αυτών των ομάδων στο μητροπολιτικό περιβάλλον της Αθήνας παράγει ένα περίπλοκο οικοσύστημα εγκλήματος: συχνά συνεργάζονται προσωρινά —π.χ. για τη μεταφορά φορτίου ή την απόκρυψη προσώπων— πριν επιστρέψουν σε καθεστώς ανταγωνισμού.

Η Ανατολική Αττική ως προέκταση του κυκλώματος

Η γεωγραφική θέση της Ανατολικής Αττικής τη μετατρέπει σε «ενδιάμεσο έδαφος» μεταξύ αστικού κέντρου και θαλάσσιων/αεροπορικών κόμβων.

Το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος, τα λιμάνια Λαυρίου και Ραφήνας, και οι μεγάλες οδικές αρτηρίες (Αττική Οδός, Λεωφόρος Μαραθώνος) παρέχουν ιδανική υποδομή για μετακινήσεις χωρίς έντονη αστυνόμευση.

Σε αυτό το τοπίο, μικρές αποθήκες, βιοτεχνικοί χώροι ή εγκαταλελειμμένα κτίρια χρησιμοποιούνται για αποθήκευση ναρκωτικών, όπλων ή παράνομων προϊόντων. Παράλληλα, η αραιότερη παρουσία αστυνομικών δυνάμεων καθιστά δυσκολότερο τον έλεγχο των παράνομων ροών.

Οι ομάδες Ρομά ως «υποστηρικτικό δίκτυο»

Αν και ο πίνακας δεν αναφέρεται ρητά σε κοινότητες Ρομά, η εμπειρική εικόνα των διωκτικών αρχών τα τελευταία χρόνια δείχνει ότι ορισμένες ομάδες λειτουργούν υποστηρικτικά στα μεγάλα κυκλώματα: διακίνηση όπλων, μικροεμπόριο ναρκωτικών, αποθήκευση ή «μεταποίηση» κλεμμένων οχημάτων, καθώς και λειτουργία ως τοπικοί πληροφοριοδότες ή «μεσάζοντες» για λογαριασμό ισχυρότερων οργανώσεων.

Στην Ανατολική Αττική, περιοχές με παρουσία Ρομά (όπως τα Σπάτα, ο Γέρακας ή ο Αυλώνας) αποτελούν συχνά σημεία επαφής ή εξυπηρέτησης παράνομων κυκλωμάτων.

Οι σχέσεις δεν είναι πάντα ιεραρχικές — πολλές φορές πρόκειται για μορφές «ανταλλακτικής συνεργασίας»: οι Ρομά παρέχουν τοπική κάλυψη και γνώση εδάφους, ενώ οι μαφιόζικες οργανώσεις προσφέρουν οικονομικά οφέλη ή προστασία.

Ο αόρατος ιστός πίσω από το έγκλημα

Ο συνδυασμός ελληνικών και ξένων μαφιών στην Αττική παράγει ένα πολύπλοκο πλέγμα που δεν λειτουργεί πλέον με τη λογική των «συμμοριών» της δεκαετίας του ’90. Πρόκειται για οργανώσεις που δρουν επιχειρηματικά, αξιοποιούν οικονομικά δίκτυα, τεχνολογία και πολιτισμικές κοινότητες, επιτυγχάνοντας να διατηρούν τη δράση τους «χαμηλού προφίλ» αλλά υψηλής απόδοσης.

Η Αττική —και ειδικά τα σημεία μετάβασης προς την Ανατολική πλευρά της— αποτελεί πλέον τη νέα γραμμή ισορροπίας μεταξύ ορατής και αθέατης οικονομίας, νόμιμου και παράνομου εμπορίου, εγχώριας και διακρατικής εγκληματικής δραστηριότητας.

Ο πίνακας που καταγράφει τις μαφίες που δρουν στην Ελλάδα δεν αφήνει αμφιβολία: η Αθήνα και τα πέριξ της δεν φιλοξενούν απλώς εγκληματικότητα, αλλά λειτουργούν ως νευραλγικός κόμβος οργανωμένου εγκλήματος. Η γεωγραφία, οι υποδομές και η κοινωνική σύνθεση της Αττικής προσφέρουν στα κυκλώματα αυτά το τέλειο υπόστρωμα για ανάπτυξη και συνεργασία.

Το στοίχημα για την Πολιτεία και τις διωκτικές αρχές είναι αν θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτό το δίκτυο όχι μόνο με συλλήψεις, αλλά με συνολική στρατηγική: διαφάνεια στις ροές κεφαλαίων, έλεγχο στα logistics, και αποδυνάμωση των τοπικών «δορυφόρων» που κρατούν τα κυκλώματα όρθια.

Τί είναι η Global Initiative Against Transnational Organized Crime

Η Global Initiative Against Transnational Organized Crime (GI-TOC), με έδρα τη Γενεύη, αποτελεί έναν από τους πλέον αξιόπιστους διεθνείς φορείς έρευνας και ανάλυσης του οργανωμένου εγκλήματος.

Ιδρύθηκε το 2013 από ομάδα πρώην αξιωματούχων του ΟΗΕ, διπλωματών και ειδικών σε ζητήματα ασφάλειας, με στόχο τη χαρτογράφηση και την κατανόηση των διακρατικών εγκληματικών δικτύων που δρουν σε όλο τον κόσμο.

Η Πρωτοβουλία λειτουργεί ως κόμβος γνώσης και συνεργασίας ανάμεσα σε ερευνητές, δημοσιογράφους, αστυνομικές αρχές και φορείς χάραξης πολιτικής.

Αντί να περιορίζεται στη στενή λογική της καταστολής, το GI-TOC επιχειρεί να αναδείξει τις οικονομικές και κοινωνικές ρίζες του εγκλήματος, προωθώντας πιο ολιστικές μορφές αντιμετώπισης.

Μέσα από εκθέσεις όπως ο Global Organized Crime Index, ο οργανισμός αξιολογεί τη δύναμη και τη διείσδυση εγκληματικών οργανώσεων σε κάθε χώρα, ενώ διατηρεί τοπικά παρατηρητήρια εγκληματικότητας στα Βαλκάνια, τη Μεσόγειο, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική.

Παράλληλα, μέσω του Resilience Fund, στηρίζει δημοσιογραφικές και ερευνητικές πρωτοβουλίες που φωτίζουν πτυχές του διακρατικού εγκλήματος, της διαφθοράς και της παράνομης οικονομίας.

Οι αναλύσεις του GI-TOC χρησιμοποιούνται σήμερα από διεθνείς θεσμούς όπως ο ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Europol, καθιστώντας τον οργανισμό έναν παγκόσμιο δείκτη αναφοράς για τη χαρτογράφηση και κατανόηση της σύγχρονης εγκληματικής οικονομίας.

      Ακολουθήστε μας και στο twitter!     

• Facebook