Date2

Πέμπτη, 14 Νοεμβρίου 2024 03:51:09

rss

αναζήτηση

makripano

Ολοκαύτωμα Κορωπίου: Το συγκλονιστικό ντοκουμέντο που έφερε στο φως ο Γιάννης Πρόφης (Φωτός)



Αλλάξτε μέγεθος

piks1

Ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο από την ημέρα της σφαγής στο Ολοκαύτωμα του Κορωπίου, στις 9 Οκτωβρίου 1944, έφερε στο φως ο κορυφαίος εικαστικός, λαογράφος και ιστορικός, Γιάννης Πρόφης.

Ένα ντοκουμέντο το οποίο ο κ. Πρόφης χαρακτηρίζει «ταυτότητα του δολοφόνου» και αποτελεί το μοναδικό υλικό ίχνος της αποφράδα εκείνη ημέρα για το Κορωπί.

Διαβάστε παρακάτω πώς παρουσίασε ο ίδιος ο Γιάννης Πρόφης το συγκεκριμένο ντοκουμέντο:

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ ΔΗΜΗΤΡΟΥ Λ. ΚΑΤΣΙΚΗ

Εκείνο το φθινοπωρινό πρωινό, που έμοιαζε με ανοιξιάτικο, το Κορωπί ήταν ένα έρημο χωριό. Όλοι σχεδόν οι κάτοικοι το είχαν εγκαταλείψει από το προηγούμενο βράδυ για τον φόβο των αντιποίνων που ανέμεναν από τους αποχωρούντες Γερμανούς, μετά την επίθεση που εκείνοι δέχτηκαν στη θέση Φούσα από μη Κορωπιώτες αντιστασιακούς.

Οι κάτοικοι σκορπίστηκαν στα γύρω χωριά, ενώ άλλοι στα γύρω υψώματα, Άγιο Νικόλα και Στρογγύλι. Στο χωριό έμειναν ελάχιστοι, κυρίως γέροι και ασθενείς ή και νεότεροι που δεν ήθελαν να αφήσουν μόνους τους ηλικιωμένους οικείους τους.

Έτσι στο φτωχικό σπιτάκι του 80χρονου μπαρμπα-Δημητρού Λάμπρου Κατσίκη, τα περισσότερα άτομα της οικογένειας είχαν φύγει αποβραδίς. Ο γέροντας έμενε στην αραιοκατοικημένη τότε περιοχή ΒΑ του χωριού, ανάμεσα σε περιβόλια και πίσω από το εργοστάσιο Χατζηδήμα, κοντά στη σημερινή οδό Αττικής.

Σ’ ένα μικρό δωμάτιο παρέμεινε μόνο ο μπάρμπα-Δημητρός, που ήταν τυφλός και κατάκοιτος. Ήταν ξαπλωμένος κατάχαμα πάνω σε στρωσίδια, αφού λόγω της φτώχειας δεν διέθετε κρεβάτι. Μαζί του βρίσκονταν και τα δύο εγγόνια του, ο Τάκης (όνομα του παππού) 16 ετών και ο αδερφός του Μιχάλης 14 ετών, με σκοπό να πάρουν μαζί τους τον παππού τους και να απομακρυνθούν κι αυτοί από το χωριό.

Πριν όμως προλάβουν να πραγματοποιήσουν τον σκοπό τους, άκουσαν στην αυλή κρότο από τις μπότες δύο ή τριών Γερμανών, που σε λίγα δευτερόλεπτα βρέθηκαν μπροστά στην κλειστή πόρτα του δωματίου. Την παραβίασαν εύκολα με μια – δυο δυνατές κλωτσιές.

Τα παιδιά μόλις που πρόλαβαν να κρυφτούν στο διάστημα αυτών των ελάχιστων δευτερολέπτων κάτω από το στρογγυλό τραπέζι που υπήρχε στο δωμάτιο. Το τραπέζι αυτό, που αποδείχτηκε σωτήριο για τη ζωή τους, είχε πολύ χαμηλότερο ύψος από ένα συνηθισμένο σημερινό τραπέζι, αλλά ήταν κατά τι ψηλότερο από τους γνωστούς μας χωριάτικους σοφράδες, που είχαν ύψος μία έως δυο σπιθαμές. Επιπλέον ήταν καλυμμένο με τραπεζομάντηλο που έφτανε λίγα εκατοστά πάνω από το έδαφος και έτσι τα παιδιά χώρεσαν να κρυφτούν εκεί και να παραμείνουν αθέατα από τους εισβολείς.

Έτσι, με το πρόσωπό τους να εγγίζει το έδαφος, μπορούσαν να βλέπουν τις μπότες των δολοφόνων και τις κινήσεις των. Και είδαν τον ένα απ’ αυτούς να πλησιάζει τον ξαπλωμένο κατάχαμα παππού και σκύβοντας να τον πυροβολεί μάλλον εξ επαφής. Είδαν τότε το πρόσωπό του αιμόφυρτο και τα στρωσίδια του ματωμένα.

Ταυτόχρονα τα παιδιά άκουσαν και ένα μεταλλικό θόρυβο που έκανε ένα μικρό αντικείμενο που έπεσε πολύ κοντά τους πάνω στο τσιμεντένιο πάτωμα. Το έβλεπαν καλά αν και δεν γνώριζαν τη χρήση του. Ήταν φανερό ότι αυτό έπεσε από την τσέπη του δολοφόνου, καθώς έσκυψε να πυροβολήσει, χωρίς ο ίδιος να το αντιληφθεί.

Οι δολοφόνοι, μετά την απαίσια πράξη τους, έφυγαν τώρα από το σπίτι τρέχοντας. Τα παιδιά παρέμειναν για λίγο κάτω από το τραπέζι κι όταν βεβαιώθηκαν ότι οι εισβολείς είχαν απομακρυνθεί, βγήκαν από τον κρυψώνα τους. Είδαν έντρομα τον παππού νεκρό και τα στρωσίδια του πλημμυρισμένα στα αίματα.

Κι όταν έπαψαν ν’ ακούγονται πυροβολισμοί από τα μυδραλιοβόλα που είχαν εγκαταστήσει οι κατακτητές στα καμπαναριά των εκκλησιών για να σκορπίζουν τον όλεθρο, πήραν τους δρόμους για να συναντήσουν κάποιον από τους δικούς τους και ν’ αναγγείλουν το θάνατο του παππού τους.

Πήραν μαζί τους και το παράξενο αντικείμενο, που όταν αργότερα το έδειξαν σε κάποιους μεγαλύτερους έμαθαν ότι ήταν μια μαγνητική πυξίδα που χρησιμεύει για τον προσανατολισμό κάποιου όταν κινείται σε άγνωστα μέρη, αλλά και σαν ηλιακό ρολόι.

piks4

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΥΞΙΔΑΣ

Η πυξίδα είναι μικρός φορητός μηχανισμός άριστης κατασκευής από στιλπνό ορείχαλκο καλής ποιότητας, αφού και σήμερα λειτουργεί πολύ καλά, σα να ήταν καινούργια. Το σχήμα της είναι κυκλικό με διάμετρο 4,5 εκ. και πάχος 1,8 εκ., ενώ το βάρος της είναι εξαιρετικά ελαφρό, μόλις 55,4 γραμμάρια. Στο επάνω μέρος της προστίθεται άλλο ένα εκατοστόμετρο για τον μηχανισμό του ανοίγματος. Μέσω ενός λεπτού συνδετήρα («μεντεσέ»), τοποθετημένου στο κάτω μέρος, ο μηχανισμός χωρίζεται στα πιο κάτω δύο μέρη:

1) ΤΟ ΚΥΡΙΩΣ ΣΩΜΑ, που φέρει δύο όψεις, α) την εξωτερική και β) την εσωτερική.

α) Η εξωτερική όψη αποτελεί την «βιτρίνα» του αντικειμένου και είναι αισθητικά άψογη. Φέρει ανάγλυφο κύκλο πάνω στο μέταλλο, ενώ στο εσωτερικό του απεικονίζεται επίσης ανάγλυφος ο γερμανικός αετός. Στη θέση των νυχιών του πτηνού υπάρχει ο γνωστός και αποκρουστικός ναζιστικός αγκυλωτός σταυρός («σβάστικα»).

β) Η εσωτερική όψη περιέχει τον κυρίως μηχανισμό της μαγνητικής πυξίδας, δηλ. το μεταλλικό καντράν με τις αριθμητικές υποδιαιρέσεις των 360 μοιρών στην περιφέρεια ενός κύκλου, τα αρχικά των ονομασιών των σημείων του ορίζοντα στην αγγλική γλώσσα, καθώς και τη βελόνα του προσανατολισμού, στην κατεύθυνση Βορρά – Νότου. Το καντράν με τον μηχανισμό προστατεύεται με κοίλο και διαφανέστατο λεπτό γυαλί, που και σήμερα ακόμη δεν παρουσιάζει καμιά φθορά ή αμυχή.

2) ΤΟ ΚΑΛΥΜΜΑ που προφυλάσσει τον μηχανισμό από την φθορά της επιφάνειας του «καντράν». Είναι δηλαδή παρόμοιο με τα ανδρικά ωρολόγια τσέπης της περιόδου 1920 – 1950, που έφεραν κάλυμμα και στερεώνονταν με αλυσίδα στα γιλέκα προς αποφυγή πτώσης και απώλειας του αντικειμένου.

Αποτελείται από μια μεταλλική περιφέρεια κύκλου μόλις 8 χιλιοστών του μέτρου, ώστε να μπορεί να βλέπει κανείς αρκετά ικανοποιητικά το καντράν προσανατολισμού, χωρίς καν να το ανοίξει. Η περιφέρεια φέρει κι αυτή εγχάρακτες ενδείξεις.

Η πιο πάνω μεταλλική περιφέρεια ενώνεται στις δύο επάνω πλευρές της με στενή καμπύλη λωρίδα πλάτους 3 χιλ. από το ίδιο μέταλλο και αποτελεί με αυτήν εκ κατασκευής ενιαίο σύνολο, χωρίς να υπάρχει κάποια επικόλληση ή άλλη στήριξη. Η λωρίδα αυτή, που υπάρχει για προσφέρει καλύτερη στερεότητα στην μεταλλική περιφέρεια, δεν φέρει ενδείξεις ή υποδιαιρέσεις παρά μόνο ένα υποτυπώδες διακοσμητικό σχέδιο.

Επίσης στη θέση της διαμέτρου του καλύμματος είναι στερεωμένο με δύο μικροσκοπικούς πίρους ισοσκελές τρίγωνο (ελλιπές στο δεξί του σκέλος) από το ίδιο μέταλλο. Το τρίγωνο, που φέρει κι αυτό ενδείξεις και την σχηματική παράσταση του ηλίου, ανασηκώνεται μέσω ενός λεπτού άξονα προκειμένου να υπολογισθεί η ώρα κάτω από κάποιες προϋποθέσεις.

Φαίνεται ότι αν όχι όλος ο γερμανικός στρατός, τουλάχιστον κάποιες ιδιαίτερης σημασίας ειδικότητές του, ήσαν εφοδιασμένος με τέτοιες πυξίδες.

piks3

«MADE IN ENGLAND»

Τέλος στο επάνω μέρος της περιφέρειας του καλύμματος υπάρχει εγχάρακτη αναγραφή των λέξεων STANLEY LONDON. Τούτο σημαίνει ότι η κατασκευή της πυξίδας έγινε στην Αγγλία, προφανώς κατόπιν παραγγελίας της χιτλερικής Γερμανίας, αφού μάλιστα φέρει την παράσταση του αετού με τον αγκυλωτό σταυρό.

Διερωτάται ωστόσο κανείς πώς η κατασκευή της δεν έγινε στην ίδια τη Γερμανία, που ήταν εξίσου τεχνολογικά προηγμένη, αλλά σε μια άλλη χώρα, την Αγγλία, με την οποία η χιτλερική Γερμανία υποτίθεται ότι δεν θα είχε, έστω και πριν την κήρυξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, φιλικές σχέσεις και εκτεταμένες εμπορικές συναλλαγές. Ασφαλώς οι γνώστες της ιστορίας των δύο χωρών κατά την εν λόγω περίοδο θα μπορούν να δώσουν ικανοποιητική απάντηση.

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΞΙΔΑΣ

Για να χρησιμοποιήσει κανείς την πυξίδα, πιέζει ελαφρώς το μικρό καρφί της κορυφής του μηχανισμού, οπότε αποσπάται εν μέρει το κάλυμμα, που συγκρατείται ωστόσο ως ενιαίο σώμα με τον πιο πάνω συνδετήρα. Τότε είναι ορατή η μαγνητική βελόνα του προσανατολισμού και του σχετικού πίνακα των ενδείξεων.

Η ΠΥΞΙΔΑ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗΣ ΘΗΡΙΩΔΙΑΣ

Επί 78 ολόκληρα χρόνια το αντικείμενο φυλασσόταν σε συρτάρι της οικογένειας του ενός από τα παιδιά του δολοφονημένου γέρο – Δημητρού και κανένας άλλος εκτός της οικογένειας δεν το είχε δει. Μόλις τώρα, το έτος 2022, βλέπει το φως της δημοσιότητας για να θυμίζει τα εγκλήματα που διέπραξαν οι κατακτητές στις 9 του Οκτώβρη του 1944, ημέρα Δευτέρα.

Το εύρημα αυτό αναδεικνύεται τώρα σε ένα μοναδικό, συγκλονιστικό ντοκουμέντο και σύμβολο της τραγωδίας του Κορωπίου. Μέσα σ’ αυτό περικλείεται όλη η φρίκη των απάνθρωπων δολοφονιών νηπίων και υπερηλίκων και των εμπρησμών που διέπραξαν εκείνη την ημέρα οι αποχωρούντες ηττημένοι Γερμανοί.

Ο εφιαλτικός αγκυλωτός σταυρός, που απεικονίζεται επάνω σε αυτό, ξυπνάει οδυνηρές μνήμες της κατοχικής περιόδου της μαρτυρικής πόλης μας.

Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι οι κάτοχοι του μοναδικού αυτού αντικειμένου, που προσωρινά μου το εμπιστεύθηκαν προς μελέτη και μου διηγήθηκαν το συγκλονιστικό περιστατικό της δολοφονίας, προτίθενται να το δωρίσουν στον Δήμο Κορωπίου, όταν θα καταστεί δυνατόν να φυλάσσεται και να εκτίθεται σε κατάλληλο τοπικό μουσείο.

Είθε η πυξίδα αυτή να προσανατολίζει στο εξής εμάς, τους κατοίκους του Κορωπίου, προς τη Δημοκρατία και την Ειρήνη και να μας αποτρέπει να οδηγηθούμε σε ολέθρια ναζιστικά και φασιστικά μονοπάτια.

piks2

 

      Ακολουθήστε μας και στο twitter!     

 

Σχόλια